Wie zich een weg zoekt in projectmanagement (onderwijs) komt veel termen tegen die soms iets met projectmanagement te maken hebben en soms ook echt iets anders zijn. Afhankelijk van je werksituatie en leerdoelen kan je met begrip van onderstaande begrippen hopelijk een betere keuze maken voor een eventuele opleiding (of reorganisatiedoel):
- Programmamanagement
- MSP
- Procesmanagement
- Six sigma
- Lean
- Portfoliomanagement
- P3O
- Verandermanagement
- Timemanagement
- Eventmanagement, implementatiemanagement, scope management, enzovoort
Programmamanagement
Een programma is een (tijdelijke) organisatie om bepaalde doelen te bereiken. Klinkt eigenlijk net zoals een project. Een programma is alleen groter en omvat in de regel enkele projecten maar kan ook reguliere organisatieonderdelen omvatten. Een programma is strategischer van benadering en een goede projectleider maakt nog niet een goede programmamanager en vise versa.
MSP
MSP staat voor Managing Successful Programmes en komt uit dezelfde stal als PRINCE2 projectmanagement. Het heeft dezelfde precisie (rigiditeit?) die je ook in PRINCE2 tegenkomt. MSP vertelt je hoe je een programma moet uitvoeren en heeft als grote kernpunt dat voordat een programma gestart mag worden er een blauwdruk moet zijn van het programma (van de veranderingen). In theorie een goed uitgangspunt, maar welke organisatie is in staat om een complete blauwdruk te maken voorafgaande aan een grote verandering en hoe zinvol is dat voor het programma van uw organisatie?
Procesmanagement
Procesmanagement is van toepassing bij continue processen (bijvoorbeeld productielijnen of de -al dan niet digitale- formulierenstroom binnen een ambtelijke organisatie). Bij procesmanagement probeert men dergelijke processen te beheren en waar mogelijk te verbeteren. Het grote verschil met projectmanagement is dat er bij een project sprake is van een duidelijk begin en einde (tenminste dat hoop je) en bij een proces niet (een proces gaat ‘altijd’ door). Het kan overigens wel zo zijn dat er een project wordt gestart om een nieuw of verbeterd proces in te richten (bv een nieuwe productiestraat).
Soms ook wordt er met procesmanagement verandermanagement bedoeld, waarbij het proces van de verandering centraal staat en de uitkomst (het ‘projectresultaat’) in mindere mate. Zie verder onder verandermanagement.
Six Sigma
Six Sigma is een methode van procesmanagement. Ook wel bekend van de belt diploma’s die je ook bij judo tegenkomt (yellow belt, green belt, black belt, enz.). Kernelementen zijn: DMAIC en DMADV (Define, Measure, Analyse, Improve en Control respectievelijk Define, Measure, Analyse, Design, Verify).
Lean
Lean staat voor de methode om een proces (niet een project!) te verbeteren dat is ontwikkeld en beroemd geworden bij de productie van Toyota. Kernelementen van Lean zijn onder andere: de klant centraal stellen, mensen zijn belangrijker dan machines, voortdurend leren en verbeteren, verspilling verminderen, waarde verhogen door de gehele (internationale) keten, JIT (just in time) leveren om zo voorraden te verlagen, lange termijn visie en constante waardevermeerdering. Lean gaat dus vooral over processen en niet over projecten. Is Lean dus niet interessant voor projectleiders? Toch wel in sommige gevallen: als jouw project over het verbeteren van processen gaat dan is kennis van lean zeker nuttig. Ook in agile projecten zijn elementen uit de lean aanpak terug te vinden (met name de Kanban methode).
Maar lean is ook een modeterm geworden die op allerlei terreinen geplakt wordt: lean startup, lean running, lean thinking en natuurlijk: lean project management. Het is de vraag in hoeverre die nieuwe ‘lean’ methodes nog veel te maken hebben met het oorspronkelijke lean gedachtengoed. Maar goed, als er goede elementen zijn overgenomen en toegepast worden in een ander toepassingsveld, waarom niet?
Portfoliomanagement
Project portfoliomanagement staat voor het geheel aan technieken om een reeks projecten (in de portfolio) te managen. Grote overlap met programmamanagement. Portfoliomanagement wordt ook wel als onderdeel van programmamanagement gezien.
P3O
Voorschriften van portfoliomanagement die ontwikkeld zijn door de zelfde mensen die ook PRINCE2 en MSP hebben ontwikkeld (namelijk de kamer van koophandel in Engeland).
Verandermanagement
Het management van veranderingen in ruime zin in een organisatie. Een verandering kan bereikt worden door een project maar daarnaast zijn er andere benaderingen (bv. door een politiek spel te spelen of door het onderwijzen van werknemers). Projectmanagement zou je dus kunnen zien als een onderdeel van of een van de mogelijke benaderingen binnen verandermanagement.
Timemanagement
Timemanagement gaat over het inrichten van je (beperkte) tijd zodat je productief en prettig werkt. Het gaat meer over hoe je je individuele werkzaamheden organiseert dan over hoe je het werken in een project organiseert (teamwerk). Maar er is wel een raakvlak. Slecht projectmanagement kan goed time management verstieren en vice versa.
Diversen
Wie op zoek gaat naar een cursus komt mogelijk ook termen tegen als eventmanagement, implementatiemanagement, scope management en andere termen. Of begrippen als “internet projectmanagement”, “projectmanagement voor de zorg/overheid/onderwijs/commercie” enzovoort. Vaak zijn die cursussen, methodes of boeken gebaseerd op de basistechnieken van ‘gewoon’ projectmanagement en is er een marketingsausje overeen gedaan om de cursus aantrekkelijker te laten lijken voor een bepaalde doelgroep.
Klik hier om meer te lezen over de verschillende projectmanagement methodes >>
Auteur: Wouter Baars
